Leczenie raka szyjki macicy w Niemczech

Częstotliwość wstępowania raka szyjki macicy

W Polsce raka szyjki macicy diagnozuje się co roku u kobiet 1 na 25 nowych przypadków to rak szyjki macicy.

Występowanie zmian w szyjce macicy, które mogą prowadzić do zmian złośliwych, jest 100 razy częstsze. Rozkład wiekowy wykazuje szczytową zachorowalność między 35. a 45. rokiem życia oraz po 65. roku życia. Raka szyjki macicy wykrywa się najczęściej u kobiet w wieku powyżej 60 roku życia – u 46 pacjentek na 100 tys.

Rozwój

Przyczyną raka jest zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV). Niestety, do 30% całej populacji jest zakażonych tym wirusem. Istnieją różne typy tych wirusów. Typy 16 i 18 są głównie odpowiedzialne za zmiany komórkowe na szyjce macicy. Wirus przenoszony jest drogą płciową. Wczesna aktywność seksualna i częsta zmiana partnerów seksualnych odgrywają zatem rolę czynników ryzyka rozwoju nowotworów. Inne czynniki obejmują palenie tytoniu, częste infekcje narządów płciowych i zakażenie wirusem HIV. Nie każde zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego prowadzi do rozwoju nowotworów. Nasz organizm często odpiera infekcję bez żadnych zewnętrznych objawów. Zmiany komórkowe we wczesnych stadiach mogą się cofać.

Profilaktyka

Profilaktyka polega na zapobieganiu infekcji HPV. Konsekwentne stosowanie prezerwatyw zmniejsza ryzyko przeniesienia wirusa HPV. Dostępna od pewnego czasu szczepionka może potencjalnie zapobiec co najmniej 70% przypadków raka szyjki macicy. STIKO (Komisja ds. Szczepień) zaleca powszechne szczepienie przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV 16, 18) wszystkim dziewczętom w wieku od 12 do 17 lat. Najbezpieczniej jest zaszczepić się przed pierwszym stosunkiem płciowym. Zaleca się również szczepienie chłopców w celu zminimalizowania rozprzestrzeniania się wirusa w populacji. Szczepienie jest nadal zalecane w młodym wieku dorosłym, ale nie jest już wtedy objęte ubezpieczeniem zdrowotnym. Ponieważ nie wszystkie typy HPV są wykrywane i często nie jest możliwe wykluczenie istniejącej infekcji, badania przesiewowe pozostają konieczne.

Wczesne wykrywanie

Coroczne badania kontrolne u ginekologa mogą wcześnie wykryć raka szyjki macicy, pomimo braku wczesnych objawów, a często zapobiec mu poprzez wykrycie zmian przedrakowych w odpowiednim czasie. Badanie obejmuje badanie ginekologiczne i wymaz z szyjki macicy. Wymaz z szyjki macicy ujawnia zmiany komórkowe (skategoryzowane według PAP). W przypadku zmian komórkowych o wyższym stopniu złośliwości rozpoczyna się dalsze badania i, w razie potrzeby, leczenie. Skuteczne wczesne wykrywanie wymaga regularnego uczestnictwa w programie badań przesiewowych w kierunku raka.

Diagnostyka

Badanie kolposkopowe powinno być przeprowadzone w przypadku nieprawidłowych wyników badania wymazu. Kolposkopia to badanie pochwy i szyjki macicy w powiększeniu. W tym przypadku możliwe jest uwidocznienie widocznych obszarów poprzez zastosowanie określonych substancji. Pobierając określone próbki z tych obszarów, diagnozę uzyskuje się za pomocą badania histologicznego. Zmiany komórkowe mogą być różnymi stadiami przedrakowymi (CIN I-III) lub już rakiem szyjki macicy. W przypadku zdiagnozowania guza szyjki macicy, oprócz klinicznego badania ginekologicznego przeprowadza się badanie ultrasonograficzne. W niektórych przypadkach konieczne może być wykonanie dalszych badań obrazowych, takich jak rezonans magnetyczny, tomografia komputerowa oraz badanie pęcherza moczowego i kolonoskopia.

Terapia

Dalsze postępowanie ustala się w zależności od stopnia zaawansowania zmian komórkowych. W przypadku zmian komórkowych o niskim stopniu zaawansowania często wystarczające jest ścisłe monitorowanie, ponieważ wiele z tych zmian ulega samoistnej regresji. W przypadku zmian przedrakowych o wyższym stopniu zaawansowania wykonuje się konizację. Na niektórych etapach wystarczające jest usunięcie zmian poprzez stożkowe nacięcie szyjki macicy przez pochwę. W przypadku zmian złośliwych zalecane jest całkowite usunięcie macicy. We wczesnych stadiach konizacja może być wystarczająca, jeśli istnieje chęć posiadania dzieci po indywidualnym podjęciu decyzji. W zależności od stopnia zaawansowania nowotworu konieczne może być usunięcie macicy, otaczających ją tkanek (jajniki zwykle można zachować) i węzłów chłonnych. W większości przypadków operacja wykonywana jest przy użyciu laparoskopii. W zaawansowanych przypadkach lub w zależności od indywidualnych okoliczności należy rozważyć dostęp przez nacięcie brzucha. Jeśli guz jest w zaawansowanym stadium lub nie może być operowany z powodu innych chorób, zamiast operacji zaleca się jednoczesną radiochemioterapię. W niektórych przypadkach terapia ta jest również przydatna po operacji w celu zminimalizowania ryzyka nawrotu. Leczenie składa się z kilku tygodni naprzemiennej radioterapii i chemioterapii. Każdy przypadek jest omawiany na naszej interdyscyplinarnej konferencji nowotworowej. Wspólnie z ginekologami, radioterapeutami, radiologami, hematoonkologami i patologami opracowywane są indywidualne zalecenia dotyczące leczenia.

Nawrót choroby

W przypadku nawrotu lub przerzutów raka szyjki macicy w pierwszej kolejności badana jest możliwość jego chirurgicznego usunięcia. Jeśli rak jest nieoperacyjny, a radioterapia nie została jeszcze przeprowadzona, rozsądną opcją jest radiochemioterapia. Niezbędne badania do podjęcia tej decyzji obejmują rezonans magnetyczny miednicy, a także pęcherz moczowy i kolonoskopię. W ciężkich przypadkach wskazane jest usunięcie narządów, takich jak pęcherz moczowy lub odbytnica. Przerzuty odległe należy wykluczyć za pomocą tomografii komputerowej.

Opieka kontrolna

Ponieważ wczesne wykrycie miejscowego nawrotu daje możliwość wyleczenia, w ciągu pierwszych 2- 3 lat po leczeniu należy przeprowadzać 3-miesięczne badania kontrolne z regulacją wziernika, badaniem pochwy i odbytnicy oraz, w razie potrzeby, badaniem ultrasonograficznym. Oznaczanie markerów nowotworowych w ramach opieki kontrolnej może być przydatne, jeśli były one podwyższone w momencie pierwotnej diagnozy. Dalsza diagnostyka obrazowa nie jest konieczna u pacjentów bez objawów. Oprócz wczesnego wykrycia nawrotu choroby, opieka kontrolna obejmuje również rejestrowanie problemów związanych z chorobą i leczeniem. Przywrócenie możliwie najlepszej jakości życia jest jedną z kluczowych kwestii.

Rokowanie

Rokowanie w przypadku raka szyjki macicy zależy od stadium zaawansowania nowotworu. Wiele nowotworów jest wykrywanych i leczonych we wczesnym stadium dzięki badaniom przesiewowym. Mają one bardzo dobre rokowania. Im później nowotwór zostanie wykryty, tym gorsze są rokowania. Po raz kolejny podkreśla to znaczenie regularnych badań przesiewowych.